Το καλοκαίρι του 369 π.Χ., μετά τον θάνατο του Αμύντα Γ΄, βασιλιάς ανακηρύσσεται ο Αλέξανδρος Β΄, ο μεγαλύτερος από τα παιδιά του με την Ευρυδίκη,ο οποίος μόλις είχε περάσει το όριο της ενηλικίωσης.

O νεαρός βασιλιάς που πρέπει να ήταν γύρω στα 17 είχε να αντιμετωπίσει τον σταθερό κίνδυνο από τα βορειοδυτικά που δεν ήταν άλλος από τους Ιλλυριούς, αλλά και έναν ακόμη από τα ανατολικά.

Ο Παυσανίας, ένα άλλο μέλος της οικογένειας των Τημενιδών, έχοντας εξασφαλίσει εξωτερική βοήθεια, εισβάλει στο βασίλειο,απαιτώντας τον θρόνο. Με την υποστήριξη και μιας μερίδας Μακεδόνων, προχωρεί με ταχύτητα και καταλαμβάνει τις περιοχές στα ανατολικά του Αξιού και πόλεις όπως ο Ανθεμούς, η Στρέψα και η Θέρμη.

Ο βασιλιάς λείπει για να αναχαιτίσει τους Ιλλυριούς, κανείς δεν υπάρχει να αντιμετωπίσει τον ανταπαιτητή, ο εμφύλιος μοιάζει αναπόφευκτος, τα πράγματα στο βασίλειο είναι πολύ επικίνδυνα.

Τότε συμβαίνει κάτι απολύτως απροσδόκητο και, για τα δεδομένα της εποχής, αδιανόητο… Η βασίλισσα μητέρα, η Ευρυδίκη, χήρα του Αμύντα και εγγονή του βασιλιά των Λυγκιστών Αρραβαίου, παίρνει την κατάσταση στα χέρια της και καλεί τον Ιφικράτη, τον Αθηναίο στρατηγό που βρίσκεται στην περιοχή για να διευθετήσει για την Αθήνα το ζήτημα της Αμφίπολης.

Ο Ιφικράτης ανταποκρίνεται στην πρόσκληση της και ο ρήτορας Αισχίνης περιγράφει την συγκινητική σκηνή:Μαζί με τα δύο μικρότερα παιδιά της, τον Περδίκκα και τον Φίλιππο, η Ευρυδίκη πέφτει κυριολεκτικά στα πόδια του Ιφικράτη και τον ικετεύει στο όνομα της συνθήκης φιλίας του νεκρού άντρα της με την Αθήνα, αλλά και της δικής του προσωπικής σχέσης με την οικογένεια, ως υιοθετημένος γιος του Αμύντα, να γίνει ο προστάτης των αδερφών του.

Η ικεσία της βασίλισσας πετυχαίνει τον στόχο της. Ο Ιφικράτης παρεμβαίνει, ο Παυσανίας εκδιώκεται, τα παιδιά της Ευρυδίκης κερδίζουν τον θρόνο της Μακεδονίας…

Οι πραγματικές συνέπειες της πράξης της θα φανούν αργότερα, όταν ο μικρός της γιος, ο Φίλιππος, έχοντας σώσει την Μακεδονία, θα γίνει αρχιστράτηγος των Ελλήνων και ο εγγονός της θα γίνει ο Μεγαλέξανδρος που θα αλλάξει την ιστορία των λαών της Οικουμένης.

Χωρίς να λύσει το πρόβλημα με τους Ιλλυριούς το 368 π.Χ. ο Αλέξανδρος Β΄ανταποκρίνεται στην πρόσκληση των Αλευαδών ης Λάρισας για κοινή δράση εναντίον του Αλεξάνδρου Β΄ των Φερών και οδηγεί τους Μακεδόνες στην Θεσσαλία.

Μπαίνει στην Λάρισα, καταλαμβάνει την ακρόπολή της και στην συνέχεια καταλαμβάνει και την Κρανώνα.Αντί όμως να παραδώσει τις πόλεις στους Θεσσαλούς συμμάχους του, εγκαθιστά μακεδονική φρουρά. Η κίνησή του προκαλεί την αντίδραση των Θηβαίων που ήταν τότε η ισχυρή δύναμη. Ο Πελοπίδας έρχεται με στρατό, οι Μακεδόνες αναγκάζονται να φύγουν από την Θεσσαλία και μάλιστα υποχρεώνονται να παραδώσουν ως ομήρους στην Θήβα 30 γόνους των ισχυρότερων οικογενειών, ανάμεσα τους και τον μικρότερο αδερφό του ίδιου του βασιλιά, τον Φίλιππο, που είναι τότε περίπου 13 χρονών.

Οι αποτυχημένες ενέργειες του βασιλιά προκαλούν δυσαρέσκεια και αντιδράσεις που, όπως φαίνεται, ξεκινούν από τις παράλιες πόλεις, την Πύδνα και την Άλωρο.

Αρχηγός αυτών που αντιδρούν είναι ο Πτολεμαίος ο Αλωρίτης, οι οπαδοί του οποίου φτάνουν κατά την διάρκεια ενός πολεμικού χορού να σκοτώσουν τον Αλέξανδρο Β΄.

Ο Μακεδονικός θρόνος είναι και πάλι κενός και οι Θηβαίοι αναλαμβάνουν δράση. Ο Πελοπίδας έρχεται και, αφού πάρει ακόμη 50 Μακεδόνες παίδες ομήρους στην Θήβα, φροντίζει να ανακηρυχτεί βασιλιάς ο Περδίκκας Γ΄ που ωστόσο δεν έχει ακόμη ενηλικιωθεί.

Ο ισχυρός Μακεδόνας της εποχής, ο Πτολεμαίος ο Αλωρίτης, γίνεται σύζυγος της πριγκίπισσας Ευρυνόης, που πρέπει να είναι λίγο μεγαλύτερη από τον αδερφό της και ήδη σε ηλικία γάμου, και έτσι, ως μέλος της οικογένειας, αναλαμβάνει επίτροπος του νεαρού βασιλιά. Η έξυπνη αυτή διευθέτηση συμβιβάζει τις αντίπαλες παρατάξεις και αποσοβεί την κρίση.

Αναξιόπιστες σκανδαλοθηρικές πηγές που αγνοούν εντελώς τα μακεδονικά πράγματα μιλούν για ερωτική σχέση, ακόμη και γάμο της χήρας Ευρυδίκης με τον Αλωρίτη. Το πιθανότερο είναι ότι αυτή η δυναμική γυναίκα, που απόδειξε ότι μπορούσε να χειριστεί την εξουσία σαν άντρας ,συμμετείχε ενεργά στον έξυπνο διακανονισμό, αν δεν ήταν αυτή η ίδια που τον εμπνεύσθηκε.

Δεν αποκλείεται μάλιστα καθόλου δική της ιδέα να ήταν και η πρόσκληση του μαθητή του Πλάτωνα, του γνωστού φιλοσόφου Ευφραίου από τους Ωρεούς, να έρθει στην Μακεδονική αυλή για να αναλάβει την μόρφωση του ανήλικου βασιλιά Περδίκκα, αφού ο ίδιος ο μεγάλος δάσκαλος προτίμησε να πάει στις Συρακούσες.

Άλλωστε ο Πλούταρχος την αναφέρει ως πρότυπο μητέρας που φροντίζει να μορφωθούν τα παιδιά της και μας σώζει το επίγραμμα από ένα ανάθημα που έκανε η βασίλισσα, ευχαριστώντας τις μούσες που της δόθηκε η χάρη να μάθει και η ίδια γράμματα, σαν ώριμη γυναίκα, μάνα εφήβων. Δυο γραφίδες που βρέθηκαν ανάμεσα στα άλλα δώρα της ταφικής πυράς της φανερώνουν αυτό ακριβώς το ενδιαφέρον της βασίλισσας για τα γράμματα.

Πέρα από την πρωτοφανή ενεργό ανάμειξη της με την πολιτική, η Ευρυδίκη συνεχίζει τον παραδοσιακό θρησκευτικό ρόλο της βασίλισσας που λειτουργεί ως πρωθιέρεια, μία παράδοση που διατηρείται από το μακρινό ηρωικό παρελθόν, και αφήνει,απτά ίχνη της ευσέβειάς της, τις επιγραφές των αναθημάτων της στην Εύκλεια, την θεά της καλής φήμης,στην βασιλική μητρόπολη των Μακεδόνων, τις Αιγές.

Το όνομά της που είναι το ίδιο με εκείνο της συντρόφισσας του Ορφέα δηλώνει πιθανότατα την σχέση της με τα ορφικά και βακχικά μυστήρια που είχαν πολλούς ένθερμους θιασώτες στην Μακεδονία του 4ου προχριστιανικού αιώνα.

Την ιδιαίτερη σχέση της βασίλισσας με τις μυστηριακές πίστεις μαρτυρά και η επιφάνεια της Περσεφόνης και του Πλούτωνα, των θεών του Κάτω Κόσμου, στο ερεισίνωτο του εντυπωσιακού ταφικού θρόνου της.

Έχοντας την ιερή γνώση που η Μεγάλη Θεά χάρισε στους μύστες, μέσα από τις φλόγες της ταφικής πυράς που δαπάνησαν το θνητό της σώμα, η βασίλισσα πορεύεται σε μια νέα ζωή στα Ηλύσια πεδία, στα συμπόσια και τους χορούς των Μακάρων….

Η Ευρυδίκη είναι η πρώτη βασίλισσα των Μακεδόνων που γνωρίζουμε όχι μόνον το όνομά και την δράση της αλλά και την αυθεντική εικόνα της. Το μαρμάρινο άγαλμά της, με ύψος που ξεπερνά τα 2 μέρα, βρέθηκε στις Αιγές, σε έναν αποθέτη του ιερού της Εύκλειας, κοντά στην βάση με την επιγραφή «ΕυρυδίκαΣίρραΕυκλείαι», η Ευρυδίκη του Σίρρα (ανέθεσε) στην Εύκλεια, όπου θα ήταν στημένο πριν την καταστροφή.

Επιβλητική και σεβάσμια, μια ώριμη γυναικα, όπως θα ήταν στα μέσα του 4ου αι. π.Χ., η Ευρυδίκη εμφανίζεται, όπως η Ειρήνη του Κηφισόδοτου στην αγορά της Αθήνας,στο μεγαλοπρεπές και σεπτό σχήμα της Ήρας, της θεϊκής συντρόφισσας του βασιλιά των θεών και των ανθρώπων. Φορώντας χιτώνα και πλούσιο αργίτικο πέπλο, με την νυφική καλύπτρα στο κεφάλι η ηλικιωμένη γυναίκα εμφανίζεται σαν νύφη, δηλώνοντας έτσι την πρωταρχική και κρίσιμη λειτουργία της βασίλισσας των Μακεδόνων που είναι όχι μόνον η πρωθιέρεια, αλλά και η Νύφη του Ιερού Γάμου, της τελετής που επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο, για να εξασφαλίσει θεϊκή ευλογία, γονιμότητα και μακροημέρευση στο βασίλειο.

Παρόμοιο με το άγαλμα των Αιγών πρέπει να ήταν και το άγαλμα της που μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας του, τον Αμύντα, τον εαυτό του, την σύζυγό του Ολυμπιάδα και τον γιο του Αλέξανδρο ανέθεσε ο Φίλιππος στην Ολυμπία, μνημείο της νίκης του στην Χαιρώνεια. Το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Λεωχάρη που είδε ο Παυσανίας στην Ολυμπία έκανε γνωστή την εικόνα της Ευρυδίκης στο πανελλήνιο και διατήρησε την μνήμη της ζωντανή για αιώνες.

Και όχι μόνον: Η απεικόνιση της βασίλισσας των Μακεδόνων ως πρωθιέρειας-νύφης του Ιερού Γάμου και η εξαιρετικά πετυχημένη συνειρμική σύνδεση της εικόνας της με εκείνη της βασίλισσας των θεών δημιούργησε το απόλυτο εικονογραφικό πρότυπο για την επίσημη απεικόνιση των βασιλισσών της ελληνιστικής Οικουμένης, αλλά και της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

Απόγονος, σύζυγος και μητέρα βασιλιάδων, η Ευρυδίκη χάρη στην εξυπνάδα, το θάρρος και την επιμονή της κατάφερε να κρατήσει το τιμόνι και να σώσει το βασίλειο σε πολύ δύσκολους καιρούς. Έτσι έγινε το πρότυπο για όλες τις Μακεδόνισσες βασίλισσες, από την Ολυμπιάδα μέχρι την Κλεοπάτρα την Μεγάλη, δείχνοντας τον δρόμο σε όλες αυτές τις δυναμικές γυναίκες που διεκδίκησαν το δικό τους μερίδιο στην εξουσία, αποτελώντας οι ίδιες σύμβολα και εγγύηση βασιλικής προστασίας και θεϊκής ευλογίας.

Η Ευρυδίκη πέθανε, διανύοντας την έβδομη δεκαετία της ζωής της, το 343 π.Χ. όπως μαρτυρούν οι παναθηναϊκοί αμφορείς από την ταφική πυρά της με το όνομα του άρχοντος Λυκίσκου που ήταν ο επώνυμος αυτής της χρονιάς.

Ο γιος της Φίλιππος Β΄ την έθαψε δίπλα από την βορειοδυτική πύλη των Αιγών στην αρχαία συστάδα των βασιλισσών, αποδίδοντάς της τιμές που δεν είχαν προηγούμενο.

Η ταφική πυρά στην οποία κάηκε μαζί με πλούσιες προσφορές το σώμα της νεκρής βασίλισσας ήταν ένας ολόκληρος ξύλινος οίκος με χαλκοστόλιστες θύρες που θα έμοιαζε με μικρό ναό.

Διαστάσεις ναού με θάλαμο και προθάλαμο έχει και ο μνημειώδης καμαροσκέπαστος τάφος της που είναι,ως φαίνεται ο πρώτος και ίσως ο πιο εντυπωσιακός μακεδονικός τάφος που κατασκευάστηκε.

Εδώ, μέσα σε μια λαμπρή υπόγεια αίθουσα, όπου όλα είναι φτιαγμένα για την αιωνιότητα και η πύλη του Άδη υπάρχει σαν αρχιτεκτονική αναφορά στο χώρο, τα καμένα οστά της νεκρής τυλιγμένα σε ύφασμα πορφυρό, καλά φυλαγμένα σε μαρμάρινη λάρνακα, θα αποτεθούν για πάντα επάνω στον καταστόλιστο θρόνο, γέρας στην αγκαλιά της Περσεφόνης.