«Ο Φίλιππος Β΄ είναι ο μεγαλύτερος βασιλέας-ιδρυτής-μεταρρυθμιστής της Ελληνικής ιστορίας. Ο νέος υποδειγματικός στρατός του, το βασιλικό του στυλ, το όραμά του δικαιώνουν τον ισχυρισμό ότι αυτός είναι ο ιδρυτής της Ελληνιστικής εποχής.»

Στο μεγαλόπνοο πρόγραμμα αναδιοργάνωσης, που ο Φίλιππος είχε θέσει σε εφαρμογή από την πρώτη μέρα της βασιλείας του, κεντρικό ζητούμενο ήταν η επέκταση του βασιλείου του.

Και το κατάφερε σε απροσδόκητα εντυπωσιακό βαθμό, αφού πέτυχε πρωτοφανή επέκταση του κράτους αλλά και μεγάλη αύξηση του πληθυσμού του.

Με συνεχείς και σκληρούς αγώνες σε όλα τα επίπεδα ο Φίλιππος κατόρθωσε μέσα σε εικοσιτέσσερα χρόνια να μετατρέψει το χάος σε δύναμη και το μικρό, καταρρέον βασίλειο των Μακεδόνων στο ισχυρότερο κράτος της εποχής, ενώ ο ίδιος κατάφερε να γίνει όχι μόνον ο πανίσχυρος βασιλεύς των Μακεδόνων, αλλά και ο εκλεγμένος Ηγεμών όλων των Ελλήνων και κυρίαρχος των Βαλκανίων.

Όπως έγραψε ακόμη και ο επικριτής του Θεόπομπος «ποτέ δεν είχε η Ευρώπη άλλον τέτοιον άνδρα σαν τον Φίλιππο τον γιο του Αμύντα».

Μαζί με την πολιτική, διπλωματική και στρατηγική μεγαλοφυία του, που αποτυπώνονται στις τολμηρές και εξαιρετικά αποτελεσματικές μεταρρυθμίσεις του, στα εντυπωσιακά ηγετικά χαρίσματα του Φιλίππου θα πρέπει να συμπεριληφθεί η ψυχραιμία με την οποία έπαιρνε αποφάσεις και η ταχύτητα με την οποία τις εφάρμοζε.

Με την ανάληψη της βασιλείας,το 360 π.Χ., ο Φίλιππος φρόντισε να παγώσουν τα ανοιχτά μέτωπα, συνθηκολογώντας με τους Ιλλυριούς και εξουδετερώνοντας τους ανταπαιτητές του θρόνου.

Με μια διπλωματική μανούβρα κατάφερε να ξεγελάσει τους Αθηναίους στο ζήτημα της Αμφίπολης και να τους καθυστερήσει, ξεκινώντας παράλληλα την αναδιοργάνωση του στρατού του.

Στα επόμενα δύο χρόνια κατατρόπωσε τους Παίονες και τους Ιλλυριούς, εξασφαλίζοντας τα βόρεια και δυτικά του σύνορα και επεκτείνοντας το κράτος του μέχρι την λίμνη Αχρίδα, ενώ με την συμμαχία του με τους Ηπειρώτες η επιρροή του έφτασε μέχρι το Ιόνιο και την Αδριατική.

Η επόμενη φάση περιλάμβανε την ισχυροποίηση της κυριαρχίας του προς τη Θεσσαλία και την αναζήτηση εξόδων προς τη θάλασσα, ενώ παράλληλα τον ενδιέφερε η πρόσβαση στον πλούτο της χρυσοφόρου Θράκης.

Ως το 353 π.Χ. είχε προσαρτήσει πόλεις που ήταν από παλιά αποικίες των ελληνικών πόλεων του νότου από την Αμφίπολη μέχρι τη Μαρώνεια.

Έτσι ο Φίλιππος έγινε κύριος των ορυχείων αργύρου και χρυσού του Παγγαίου, κατέχοντας τον ποταμό Στρυμόνα ως βασικότατη εμπορική οδό, αλλά και τον έλεγχο της Θασιακής Περαίας.

Προς τα νότια κατέλαβε την Μεθώνη και την Πύδνα, σημαντικές πόλεις που χρησίμευαν ως έξοδοι του βασιλείου στο Θερμαϊκό κόλπο.

Στην συνέχεια η εμπλοκή του στον τρίτο Ιερό πόλεμο του έδωσε την ευκαιρία να επιβληθεί στην Θεσσαλία.

Παράλληλα κατέλαβε την μία μετά την άλλη τις πόλεις της Χαλκιδικής, εν τέλει και την Όλυνθο και διέλυσε το Κοινό των Χαλκιδέων, αποκτώντας πια τον ολοκληρωτικό έλεγχο των μακεδονικών παραλίων.

Το τέλος του τρίτου΄ Ιερού Πολέμου, το 346 π.Χ.τον βρήκε να κατέχει ουσιαστικά ολόκληρη τη Θεσσαλία και να ελέγχει τις Θερμοπύλες, την πύλη εισόδου στην Νότια Ελλάδα εξαναγκάζοντας έτσι τους Αθηναίους και λοιπούς συμμάχους σε συνθήκη ειρήνης.

Το βασίλειο των Μακεδόνων ήταν πια μέλος της Δελφικής Αμφικτυονίας και ο Φίλιππος πρόεδρος του συνεδρίου των Αμφικτυόνων, εδραιώνοντας την θέση του στον Νότο.

Η κατάληψη όλης της Θράκης ως τα δυτικά παράλια του Εύξεινου Πόντου δεν άργησε. Το 342/1 π.Χ. κατατρόπωσε οριστικά τους βασιλείς των Οδρυσών, τους εκθρόνισε και όρισε διοικητή στην θέση τους και συνέχισε την εκστρατεία του, ιδρύοντας αποικίες ως τον Δούναβη και τα ανατολικά παράλια, προσαρτώντας τις περιοχές και φτάνοντας το 339 π.Χ. να πολιορκεί το Βυζάντιο.

Οι Αθηναίοι που ένοιωσαν να απειλείται αυτή καθαυτή η ύπαρξη του κράτους τους έσπασαν την ειρήνη και προχώρησαν στη δημιουργία αντιμακεδονικής συμμαχίας.

Ο Φίλιππος προέλασε με παχύτητα μέχρι τη Βοιωτία και κατατρόπωσε τους Συμμάχους στην μάχη της Χαιρώνειας. Η μακεδονική κυριαρχία σε ολόκληρή την Ελλάδα είναι πια αδιαφιλονίκητη.

Στο Συνέδριο της Κορίνθου,η Κοινή Ειρήνη θα ενώσει για πρώτη φορά όλους τους Έλληνες και ο βασιλιάς των Μακεδόνων θα εκλεγεί Ηγεμών, στρατηγός – αυτοκράτωρ των Ελλήνων στον πόλεμο εναντίον των Περσών.