Η ισχύς και η πολιτική σταθερότητα του βασιλείου που πέτυχε ο Φίλιππος αποδείχτηκαν μοχλός ανάπτυξης και της τεχνολογίας,τα αποτελέσματα της οποίας ανιχνεύονται στα ευρήματα της βασιλικής μητρόπολης των Τημενιδών, τις Αιγές.

Η χρήση των μετάλλων και μάλιστα των πολύτιμων είναι πάντα το καλύτερο βαρόμετρο της γενικότερης οικονομικής κατάστασης και της σταθερότητας ενός κράτους.

Δεν είναι λοιπόν καθόλου περίεργο που την εποχή της μεγάλης ακμής, στα χρόνια του Φιλίππου Β΄ και του Μεγαλέξανδρου, η μακεδονική μεταλλοτεχνία και ιδιαίτερα η χρυσοχοΐα θα γνωρίσει εκπληκτική και ανεπανάληπτη άνθηση.

Οι εξαίρετοι χρυσοχόοι, αληθινά μεγάλοι καλλιτέχνες, που προστρέχουν να θεραπεύσουν τις ανάγκες της αυλής και των εταίρων, με ανυπέρβλητη μαστοριά εμπλουτίζουν τις παλιές και δημιουργούν νέες φόρμες.

Με όπλο την αναπτυγμένη τεχνολογική γνώση τους δημιουργούν νέα κράματα και επιστρατεύουν υλικά όπως το χρωματιστό γυαλί και τους πολύτιμους λίθους για να πετύχουν μια συγκρατημένη πολυχρωμία και να αναπλάσουν με πειστικότητα φυσικές μορφές, υποταγμένες πάντα στην αρμονία της γεωμετρίας.

Λαμπρό δείγμα της τέχνης τους, στολισμένο με λουλούδια, μέλισσες και πουλιά, το υπέροχο διάδημα της Μήδας, μολονότι πέρασε από τις φλόγες της ταφικής πυράς, εξακολουθεί να είναι το ωραιότερο κόσμημα της κλασικής Ελλάδας που γνωρίζουμε.

Απόλυτα γοητευτικό και το χρυσό στεφάνι μυρτιάς της αιχμαλώτισε ανάμεσα στα κλαδάκια και τα λουλούδια του την πιο θαλερή στιγμή της Άνοιξης.

Χαρακτηριστικό προϊόν του βασιλικού εργαστηρίου χρυσοχοΐας είναι τα χρυσά στεφάνια με την έντονη φυσιοκρατική διάθεση.

Αρχετυπικό δείγμα ανάμεσά τους, το χρυσό στεφάνι της βαλανιδιάς που ακολούθησε τον Φίλιππο στις φλόγες της πυράς, πιθανότατα το ίδιο που φορούσε την στιγμή του ‘θριάμβου’ του, υπογραμμίζει την στενή σχέση του Τημενίδη και των απογόνων του που επίσης φορούν στεφάνια βελανιδιάς με τον ίδιο τον Δία.

Αντίστοιχα με τα επιτεύγματα των χρυσοχόων είναι και εκείνα των οπλουργών που έχουν το κρίσιμο καθήκον να εξοπλίσουν τον στρατό του Φιλίππου, την πιο αποτελεσματική πολεμική «μηχανή» της εποχής, αλλά και τον ίδιο τον πολεμιστή-βασιλιά και τον γιο του και εν τέλει την στρατιά που θα ξεκινήσει την Άνοιξη του 334 π.Χ. από τις Αιγές για να κατακτήσει την Οικουμένη.

Οι τρεις πανοπλίες και τα όπλα που βρέθηκαν στον τάφο του Φιλίππου αντιπροσωπεύουν τον οπλισμό όλων των σωμάτων του στρατού και μαρτυρούν τις εξαιρετικά προηγμένες τεχνολογικές γνώσεις των κατασκευαστών τους, οι οποίοι, όπως δείχνει μία τουλάχιστον από τις αιχμές των ακοντίων, κατάφεραν να επεξεργαστούν έτσι το κράμα του σιδήρου που να δημιουργήσουν ατσάλι, ανοξείδωτο στο βάθος των αιώνων.

Την εξαιρετική γνώση των ιδιοτήτων του σιδήρου και των κραμάτων του μαρτυρά και η περίτεχνη επεξεργασία των αιχμών και των σαυρωτήρων των βασιλικών δοράτων, των ακοντίων κα της σάρισας, αλλά και του σιδερένιου όχανου της ασπίδας μάχης του Φιλίππου με τα έκτυπα εραλδικά λιοντάρια.

Αποκορύφωμα της τέχνης των οπλουργών της μακεδονικής αυλής είναι η σιδερόφραχτη χρυσοποίκιλτη πανοπλία που βασιλιά, λαμπρό επίτευγμα ενός καλλιτέχνη-οπλουργού, ίσως εκείνου του περίφημου Θεόφιλου που κατασκεύασε το σιδερένιο κράνος που φόρεσε ο Αλέξανδρος στη μάχη των Γαυγαμήλων.

Η πανοπλία αυτή είναι όχι μόνον ένα εκπληκτικό τεχνούργημα και συγχρόνως ένα μοναδικής λαμπρότητας κόσμημα, αλλά και ένα πραγματικό ιδεολογικό μανιφέστο.

Εξαιρετικά δείγματα της μακεδονικής μεταλλουργίας είναι τα πολύτιμα ασημένια και χάλκινα αγγεία και σκεύη συμποσίου.

Ανάμεσα στα τελευταία διακρίνεται μια ειδική κατηγορία τα λεγόμενα ‘χρυσίζοντα’, τα οποία κατασκευάζονται από ένα κράμα ορείχαλκου με μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε ψευδάργυρο που τους δίνει την εικόνα χρυσού και διατηρεί το χρυσίζον λαμπερό χρώμα χωρίς να καλύπτεται από την συνηθισμένη μουντή πάτινα του ορείχαλκου.

Αυτό το κράμα ανεβάζει την σκληρότητα του μετάλλου, κάνοντας ιδιαίτερα δύσκολη την επεξεργασία του, είναι ωστόσο ενδεικτικό των τεχνολογικών γνώσεων και της μεγάλης επιδεξιότητας των χαλκοπλαστών ότι επιλέγουν ακριβώς αυτό το κράμα για να κατασκευάσουν εξαιρετικά περίτεχνα έργα, όπως ο περίφημος κρατήρας του Δερβενιού.

Ανάλογα αναπτυγμένες φαίνεται ότι ήταν και οι γνώσεις της εφαρμοσμένης χημείας, όπως διαπιστώνεται από τις αναλύσεις των χρωμάτων και των συνδετικών και άλλων υλικών επικάλυψης (κόλλες, αμαλγάματα, στόκοι) των καταλοίπων των χρυσελεφάντινων επίπλων που είχαν τοποθετηθεί στον τάφο του Φιλίππου.

Εδώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η χρήση διάφανου γυαλιού που χυτεύεται, ώστε να δημιουργούνται μικροσκοπικά διακοσμητικά στοιχεία που λάμπουν τοποθετημένα επάνω σε λεπτά φύλλα χρυσού ανακαλώντας την εικόνα πολύτιμων λίθων.

Αυτή η τεχνολογική εξέλιξη φαίνεται ότι οφείλεται στο εργαστήριο του Λεωχάρη ενός χαρισματικού γλύπτη από την Αθήνα που, αφού εργάστηκε στο Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού, συνδέθηκε στενά με τον Φίλιππο και την μακεδονική αυλή.

Το γυαλί την εποχή εκείνη ήταν μια σπάνια και πολύτιμη ύλη και οι πειραματισμοί του Λεωχάρη και των μακεδονικών εργαστηρίων θα ανοίξουν νέους δρόμους για την τέχνη, αλλά και την επιστήμη με την χρήση των μεγεθυντικών φακών.

Εξ ίσου, αν όχι ακόμη πιο σημαντικά, είναι τα επιτεύγματα των Μακεδόνων στο τομέα της οικοδομικής.

Τα μεγάλα οικοδομικά προγράμματα του Φιλίππου που ξεκινούν από τις Αιγές και επεκτείνονται σε όλες τις υπόλοιπες πόλεις του βασιλείου, αλλά και στις νεοαποκτημένες χώρες, έχουν σαν συνέπεια την ταχύτατη εξέλιξη της αρχιτεκτονικής, της στατικής αλλά και της τεχνολογίας των υλικών.

Η πρόσφατη έρευνα ανατρέπει παγιωμένες εδώ και πολλές δεκαετίες αντιλήψεις.

Οι αναλύσεις των κονιαμάτων που χρησιμοποιήθηκαν για τις υποβάσεις των ψηφιδωτών στους χώρους του ανακτόρου των Αιγών έδειξαν ότι παντού είχε χρησιμοποιηθεί θηραϊκή γη, ώστε τα κονιάματα να γίνονται υδατοστεγή, ανατρέποντας την κρατούσα αντίληψη ότι τα υδραυλικά κονιάματα με την χρήση ποζολάνης ήταν μια ρωμαϊκή εφεύρεση.

Παράλληλα διαπιστώθηκε ότι η ανάμειξη των αδρανών στα κονιάματα αυτά ακολουθεί την καμπύλη που θεωρείται ακόμη και σήμερα ιδανική για την κατασκευή των σκυροδεμάτων.

Για να κατασκευαστεί το μεγαλύτερο ως τότε οικοδόμημα της Ελλάδας στο συγκεκριμένο σημείο, προηγήθηκαν τεράστιες ισοπεδώσεις και διαμορφώσεις, ένα πολύπλοκο σύστημα αποστράγγισης και ένα μνημειώδες ανάλημμα που δημιούργησαν ένα επίπεδο με έκταση σχεδόν 25.000 τ.μ. Στο ίδιο κτήριο στο μεγάλο τριμερές συγκρότημα της δυτικής πλευράς του περιστυλίου, βρίσκουμε τις μεγαλύτερες στεγασμένες αίθουσες με ζευκτά και χωρίς εσωτερικά στηρίγματα της αρχαίας αρχιτεκτονικής.

Ίσως όμως η μεγαλύτερη συνεισφορά των Μακεδόνων της εποχής του Φιλίππου Β΄ στην οικοδομική να είναι η χρήση του τόξου και της λιθόκτιστης καμάρας για την ανάληψη μεγάλων φορτίων που ξεκινά από τους υπόγειους μακεδονικούς τάφους και θα γνωρίσει μια τεράστια ανάπτυξη στους αιώνες που θα ακολουθήσουν.