334 π.Χ. Η Αρχή της εκστρατείας
333 π.Χ. Η μάχη της Ισσού
332 π.Χ. H πολιορκία της Τύρου και η κατάκτηση της Συροπαλαιστίνης
331 π.Χ.  Ίδρυση της Αλεξάνδρειας, προσκύνημα στην Σίουα, μάχη στα Γαβγάμηλα
330 π.Χ. Κατάληψη της Περσέπολης, θάνατος του Δαρείου ΙΙΙ. Νέες Αλεξάνδρειες
329 π.Χ.  Καταδιώκοντας τους αποστάτες στις στέπες της κεντρικής Ασίας.
328 π.Χ. Κατάκτηση Σογδιανής – Εξουδετέρωση Σπιταμένη
327 π.Χ. Πολιορκία και κατάκτηση της «Σογδιανής Πέτρας» – Ο Γάμος με τη Ρωξάνη
326 π.Χ. Υδάσπης – Η μάχη με τον Πώρο
325 π.Χ. Έρημος Γεδρωσίας
324 π.Χ. Πορεία προς τη Βαβυλώνα – Θάνατος Ηφαιστίωνα
323 π.Χ. Βαβυλώνα – Θάνατος Αλεξάνδρου

334 π.Χ. Η Αρχή της εκστρατείας

Η αρχή της εκστρατείας- Θυσίες στην Τροία- Η μάχη στον Γρανικό Ποταμό- Η απελευθέρωση των ελληνικών πόλεων

[I. Από την Ελλάδα στην Αίγυπτο]

334 π.Χ.

Ενάμιση μόλις χρόνο μετά την άνοδό του στον μακεδονικό θρόνο, ο Αλέξανδρος, εκλεγμένος αρχηγός των Ελλήνων και κυρίαρχος των Βαλκανίων, όπως και ο πατέρας του Φίλιππος Β’, είναι έτοιμος για τη μεγάλη εκστρατεία.

Στην αρχή της Άνοιξης του 334 π.Χ. οι Μακεδόνες γιορτάζουν την πατροπαράδοτη γιορτή των Ξανδικών. Στις Αιγές, την βασιλική μητρόπολη, δίπλα στους τάφους των βασιλικών προγόνων, γίνεται ο καθαρμός του στρατού. Ακολουθούν θυσίες και πολεμικοί χοροί. Η Ολυμπιάδα ξεπροβοδίζει τον γιο που δεν θα ξαναδεί και η πορεία ξεκινά.

Περίπου τριάντα πέντε χιλιάδες πεζοί και πέντε χιλιάδες ιππείς ακολουθούν τον Αλέξανδρο.

Από αυτούς σχεδόν το ένα τρίτο είναι Μακεδόνες, οι υπόλοιποι Θεσσαλοί και Έλληνες από τις πόλεις του νότου, αλλά και Θράκες, Αγριάνες, Ιλλυριοί και διάφοροι άλλοι σύμμαχοι και υπήκοοι.

Τα έξοδα για την προετοιμασία της εκστρατείας έχουν ήδη ξεπεράσει το απόθεμα του Φιλίππου. Με ένα χρέος 800 ταλάντων και εφόδια που φτάνουν να καλύψουν τις ανάγκες του στρατού μόνον για τρεις μήνες, ο ηγεμόνας των Ελλήνων βρίσκεται απέναντι σε έναν βασιλιά με εκατομμύρια υπηκόους, μια αυτοκρατορία με τεράστια οικονομικά αποθέματα και ουσιαστικά ανεξάντλητες προσόδους και έναν ολόκληρο, στην πραγματικότητα άγνωστο κόσμο, στον οποίο η μόνη δυνατότητα επιβίωσης για τους εισβάλλοντες είναι η νίκη!...

Με γρήγορο ρυθμό η στρατιά διασχίζει την Μακεδονία και την Θράκη φτάνει στον Έβρο και περνά το μεγάλο ποτάμι….

Είκοσι μέρες μετά την αναχώρηση φτάνουν στην Σηστό, στην ευρωπαϊκή όχθη του Ελλήσποντου.

Εκεί, περιμένει ο στόλος. Εκατόν εξήντα τριήρεις μεταφέρουν τον στρατό, τα άλογα, τα υποζύγια και τις άμαξες με τα εφόδια και την επιμελητεία απέναντι, στην Άβυδο.

Ο Αλέξανδρος από την πλώρη του πλοίου του καρφώνει το δόρυ του στην ασιατική γη που σκοπεύει να αλώσει και πρώτος πηδά στην στεριά.

Δύο βωμοί στήνονται στις δύο αντικρινές ακτές και ο βασιλιάς θυσιάζει στον Αποβατήριο Δία, στην Αθηνά και στον πρόγονο του, τον Ηρακλή.

Πρώτη κίνηση γεμάτη συμβολισμούς είναι το προσκύνημα στα ερείπια της Τροίας, τον τόπο της μυθικής πανελλήνιας εκστρατείας.

Εκεί ο κυβερνήτης του πλοίου του Μενοίτιος στεφανώνει τον βασιλιά με χρυσό στεφάνι και εκείνος θυσιάζει στην Τρωάδα Αθηνά και αφιερώνει στο ναό της θεϊκής προμάχου των Ελλήνων την περίτεχνη πανοπλία του.

Ως αντίδωρο παίρνει παλιά όπλα που θεωρούνταν αναθήματα των ηρώων του τρωικού πολέμου. Στο εξής αυτά θα γίνουν τα λάβαρα που θα οδηγούν τον στρατό του στις μάχες.

Η σύνδεση με το έπος ολοκληρώνεται: ο ίδιος ο Αλέξανδρος, γυμνός αθλητής, τρέχει γύρω από τον τύμβο του Αχιλλέα, προσφέροντας επιτάφιο αγώνα στο πρότυπο και πρόγονό του.

Προσφέρει επίσης εξιλαστήρια θυσία στον βωμό του Διός Ερκείου για τον Πρίαμο, τον σεβάσμιο γηγενή βασιλιά, που επάνω στον ίδιο βωμό βρήκε τον θάνατο από το χέρι του γιου του Αχιλλέα, για να πάψει ο θυμός του να καταδιώκει την γενιά του Νεοπτόλεμου.

Όμως ο Αλέξανδρος από την μεριά της μάνας του είναι απόγονος και της γενιάς του Πριάμου. Ηγετικές φιγούρες των δύο κόσμων που συγκρούστηκαν στον μύθο, οι νεκροί ήρωες, συμφιλιώνονται στο πρόσωπο του νεαρού ηγεμόνα που φιλοδοξεί να γίνει κύριος της Οικουμένης…

Οι Πέρσες σατράπες της Μικράς Ασίας συγκεντρώνουν τις δυνάμεις τους και στις αρχές του Ιουνίου 40.000 άνδρες, πεζοί και ιππείς, παρατάσσονται στις όχθες του Γρανικού για να αναχαιτίσουν τον εισβολέα. Ανάμεσα τους βρίσκεται και το ισχυρό σώμα των Ελλήνων μισθοφόρων που με αρχηγό τον Μέμνονα από τη Ρόδο υπηρετεί τον βασιλέα των Περσών.

Οι στρατιές συναντιούνται το απόγευμα και παρά τους φόβους του στρατηγού Παρμενίωνα που συμβουλεύει να περιμένουν την αυγή, ο Αλέξανδρος διατάζει άμεση επίθεση.

Η λάσπη και τα ορμητικά νερά του ποταμού δυσκολεύουν τους άντρες, που δέχονται την επίθεση των εχθρών, καθώς προσπαθούν να τον διασχίσουν.

Οι πρώτοι Μακεδόνες που ρίχνονται στην μάχη σκοτώνονται, αλλά ανοίγουν τον δρόμο.

Ο Αλέξανδρος περνάει το ποτάμι και επιτίθεται πρώτος στο αριστερό τμήμα του εχθρού, όπου βρίσκονται οι αρχηγοί των Περσών και το πλήθος του ιππικού. Με κίνδυνο της ζωής του, δημιουργεί το προγεφύρωμα για να περάσουν και οι υπόλοιποι.

Η σύγκρουση είναι φοβερή. Το δόρυ του κομματιάζεται, το αντικαθιστά με άλλο και σκοτώνει τον γαμπρό του Δαρείου, τον Μιθριδάτη, αλλά ο κλοιός γύρω του σφίγγει. Το κράνος του τον γλυτώνει από ένα δυνατό χτύπημα στο κεφάλι και ο Κλείτος προλαβαίνει να κόψει το χέρι του Σπιθριδάτη που ετοιμάζεται να χτυπήσει από πίσω τον νεαρό βασιλιά.

Η μάχη τελειώνει με νίκη των Ελλήνων. Τα ακόντια των Περσών αποδεικνύονται ανεπαρκή μπροστά στην μακεδονική σάρισα.

Την επόμενη μέρα, ο Αλέξανδρος θάβει με τιμές τους νεκρούς συμπολεμιστές του, δίνει εντολή να θάψουν τους Πέρσες στρατηγούς, αλλά και τους Έλληνες μισθοφόρους που πολέμησαν στο πλευρό των εχθρών.

Τιμώντας σαν ήρωες τους εικοσιπέντε πεσόντες ιππείς που άνοιξαν τον δρόμο της νίκης, αναθέτει στο μακεδονικό ιερό του Διός στο Δίον χάλκινους ανδριάντες τους, φτιαγμένους από τον Λύσιππο.

Όσοι Έλληνες μισθοφόροι πιάστηκαν αιχμάλωτοι στέλνονται σκλάβοι στην Μακεδονία, προειδοποίηση για αυτούς που σκέφτονται να ακολουθήσουν το παράδειγμα τους.

Η νίκη του Γρανικού θεωρείται πανελλήνια νίκη εναντίον των βαρβάρων, τ ριακόσιες περσικές πανοπλίες από τα λάφυρα της μάχης φτάνουν στην Αθήνα, αφιέρωμα στην Αθηνά Παρθένο, και το επίγραμμα «ο Αλέξανδρος, ο γιος του Φιλίππου, και οι Έλληνες εκτός των Λακεδαιμονίων αφιερώνουν αυτές τις πανοπλίες που πήραν λάφυρα από τους βαρβάρους που κατοικούν στην Ασία» δεν αφήνει καμία αμφιβολία για αυτό.

Ο Αλέξανδρος απαγορεύει στον στρατό να κάνει οποιαδήποτε λεηλασία και στέλνει τους κατοίκους των γύρω περιοχών που σπεύδουν να δηλώσουν υποταγή πίσω στα χωριά τους, να συνεχίσουν την ζωή τους όπως την ήξεραν.

Επόμενος στόχος είναι οι Σάρδεις, η αρχαία πρωτεύουσα των Λυδών, έδρα και θησαυροφυλάκιο της περσικής διοίκησης της Μ. Ασίας.

Ο Πέρσης φρούραρχος Μιθρίνης σπεύδει να παραδώσει την πόλη και τους θησαυρούς της χωρίς μάχη. Έτσι η επιμελητεία του στρατού διασφαλίζεται και ο Μιθρίνης κερδίζει μια θέση ανάμεσα στους εταίρους και συμβούλους του Μακεδόνα.

Ο Αλέξανδρος θυσιάζει στους θεούς, δηλώνοντας τον σεβασμό του στους αρχαίους βασιλείς του τόπου, ιδρύει ναό του Διός εκεί που ήταν κάποτε το παλάτι τους, και αφήνει τους Λυδούς ελεύθερους να ζουν σύμφωνα με τους πατροπαράδοτους νόμους και τα έθιμά τους.

Επόμενος σημαντικός σταθμός της αρχαίας βασιλικής οδού που ακολουθεί η στρατιά του Αλέξανδρου είναι η Έφεσος, μια από τις πιο ισχυρές πόλεις της Ιωνίας.

Εδώ πριν δύο χρόνια οι δυνάμεις του Φιλίππου εκδίωξαν την ολιγαρχική κυβέρνηση που στήριζε η Περσική διοίκηση και αποκατέστησαν την δημοκρατία. Όμως μετά την δολφονία του Μακεδόνα η περσική διοίκηση επανέφερε τους ολιγαρχικούς που εξόρισαν τους δημοκρατικούς.

Μαθαίνοντας τα νέα για τον Γρανικό, η φρουρά της πόλης εξαφανίζεται. Ο Αλέξανδρος μπαίνει στην Έφεσο, καταλύει το ολιγαρχικό πολίτευμα, αποκαθιστά την δημοκρατία, επαναφέρει τους εξόριστους και καταργεί τον φόρο υποτελείας στους Πέρσες, ο οποίος στο εξής θα προσφέρεται στο ναό της Άρτεμης που ανοικοδομείται.

Οι δημοκρατικοί θέλουν να τιμωρήσουν με λιθοβολισμούς όσους συνεργάστηκαν με τους Πέρσες, ο Αλέξανδρος επεμβαίνει, σταματά τις ταραχές και δίνει γενική αμνηστία, ακόμη και σε αυτούς που είχαν καταστρέψει τον αδριάντα του πατέρα του. Η φήμη του ως ελευθερωτή απογειώνεται.

Ακολουθεί η απελευθέρωση των ελληνικών πόλεων της Αιολίας και της Ιωνίας. Αποσταλμένοι από τις Τράλλεις και την Μαγνησία, του παραδίδουν τις πόλεις τους.

Στη Μίλητο, η μισθοφορική φρουρά, παίρνοντας θάρρος από την επικείμενη άφιξη των 400 πολεμικών πλοίων του πανίσχυρου περσικού ναυτικού, αρνείται να παραδώσει την πόλη.

Ο Αλέξανδρος σπεύδει. Οι πολιορκητικές μηχανές και οι Μακεδόνες αναλαμβάνουν δράση στην ξηρά και ο ελληνικός στόλος, μολονότι πολύ μικρότερος, προλαβαίνει να κλείσει το λιμάνι, πριν να φτάσουν οι περσικές ενισχύσεις.

Οι στρατιώτες του Αλέξανδρου μπαίνουν στην πόλη. Ακολουθούν σφοδρές οδομαχίες, ώσπου τελικά οι αντιστεκόμενοι ξένοι και οι Έλληνες φίλοι των Περσών τρέπονται σε φυγή.

Τριακόσιοι από τους μισθοφόρους καταφεύγουν στο γειτονικό νησάκι και είναι αποφασισμένοι να συνεχίσουν εκεί την μάχη, αλλά ο Αλέξανδρος εκτιμά την γενναιότητα τους και αντί να τους εξολοθρεύσει τους προσλαμβάνει στον δικό του στρατό.

Η Μίλητος, η πόλη που η επανάσταση και η καταστροφή της από τους Πέρσες στις αρχές του 5ου προχριστιανικού αιώνα σήμανε την αρχή της ελληνοπερσικής σύγκρουσης, ελευθερώνεται.

Ο Αλέξανδρος αποκαθιστά την Δημοκρατία και οι Μιλήσιοι τον τιμούν, ονομάζοντας τον επώνυμο άρχοντα του πρώτου έτους της νέας εποχής.

Στις ελληνικές πόλεις της Αιολίδας και της Ιωνίας, ο Αλέξανδρος έρχεται παντού σαν ελευθερωτής, καταλύει την ολιγαρχία, αποκαθιστά την δημοκρατία και αφήνει τους κατοίκους να ζουν ελεύθεροι.

Σε αντάλλαγμα οι πόλεις τον τιμούν σαν θεό.

Η προέλαση συνεχίζεται στην Καρία.

Στα Άλινδα αποκαθιστά στον θρόνο την αδερφή του Μαυσώλου Άδα, που είχε ανατραπεί από τον αδελφό της Πιξώδαρο.

Ώριμη γυναίκα, χήρα και χωρίς παιδιά, η βασίλισσα υιοθετεί τον Αλέξανδρο που γίνεται έτσι ο νόμιμος ηγεμόνας της Καρίας και βρίσκει στο πρόσωπο της μια ένθερμη φίλη που δεν μπορεί όμως να λύσει το βασικό πρόβλημα της περιοχής.

Η Αλικαρνασσός, το ισχυρότερο οχυρό της Μ. Ασίας, πρωτεύουσα της Καρίας και ναύσταθμος του Περσικού στόλου, είναι στα χέρια του πια σημαντικού αντίπαλου του Αλέξανδρου, του αρχηγού των Ελλήνων μισθοφόρων Μέμνονα, που έχει οριστεί από τον Δαρείο αρχηγός της κάτω Ασίας και του στόλου.

Μαζί του βρίσκονται και οι Αθηναίοι στρατηγοί Εφιάλτης και Θρασύβουλος και ο αποστάτης Μακεδόνας Αμύντας που συνεργάζονται με τους Πέρσες.

Συνεχίζοντας την προέλαση προς τον νότο, ο Μακεδόνας στρατοπεδεύει κοντά στα Μύλασα, επιχειρεί να καταλάβει την Μύνδο και ξεκινά την πολιορκία της Αλικαρνασσού, μια δύσκολη επιχείρηση που θα διαρκέσει δύο ολόκληρους μήνες και θα δώσει την ευκαιρία να αναδειχτούν οι τεχνικές ικανότητες του σώματος των μηχανικών του, αλλά και η πολιορκητική τέχνη του ίδιου.

Τελικά, μετά από αλλεπάλληλες συγκρούσεις, τον θάνατο στη μάχη του Εφιάλτη και την καταστροφή τμήματος των τειχών, ο Μέμνων και ο σατράπης Οροντοβάτης αποφασίζουν να εγκαταλείψουν την πόλη και την παραδίδουν στις φλόγες, πριν φύγουν για την Κω.

Ο Αλέξανδρος προσπαθεί ως την τελευταία στιγμή να σώσει την Αλικαρνασσό από την καταστροφή, καταφέρνει να γλυτώσει πολλούς κατοίκους, αλλά όχι και τα σπίτια που γίνονται στάχτη.

Φεύγοντας, ορίζει ως σατράπη της Καρίας την βασίλισσα Άδα και της αφήνει έναν Μακεδόνα αξιωματούχο με 3.200 μισθοφόρους για να μπορεί να επιβάλλει την τάξη.

Καθώς πλησιάζει η μακεδονική πρωτοχρονιά και ο χειμώνας, ο βασιλιάς στέλνει πίσω στην πατρίδα όλους τους άνδρες που είχαν παντρευτεί λίγο πριν την αναχώρηση για να ξεχειμάσουν με τις γυναίκες τους.

Ο Παρμενίων με τους νότιους Έλληνες, με ένα τμήμα του ιππικού και με τα μεταγωγικά πηγαίνει στις Σάρδεις. Ο ίδιος με τον υπόλοιπο στρατό συνεχίζει προς τα νότια για να αποκλείσει τον περσικό στόλο από τα παράλια της Λυκίας και της Παμφυλίας, καταλαμβάνοντας τις πόλεις-λιμάνια της περιοχής.

Οι πόλεις ανοίγουν τις πύλες τους και τον υποδέχονται η μία μετά την άλλη: Πίναρα, Ξάνθος, Πάταρα, Φάσηλις, Πέργη, Σίδη, Άσπενδος… .

Κι ενώ οι πολίτες της Φασηλίδος τον στεφανώνουν με χρυσό στεφάνι, ο Αλέξανδρος μαθαίνει ότι μέσα στο ίδιο του το στρατόπεδο εξυφαίνεται συνωμοσία εναντίον του, στην οποία εμπλέκεται ο γιος του Αέροπου και γαμπρός του Αντίπατρου, ο Αλέξανδρος Λυγκιστής που ο βασιλιάς θεωρούσε φίλο του και τον είχε κάνει αρχηγό του θεσσαλικού ιππικού.

ΑΡΧΗ