Πριν το τέλος του 7ου αι. π.Χ., ο Περδίκκας, ένας Αργίτης, γίνεται βασιλιάς των Μακεδόνων και εγκαθιδρύει την δυναστεία των Τημενιδών. Απόγονοι του Ηρακλή και του Δία, οι ηγεμόνες αυτοί συνεχίζουν με τον μύθο τους την ηρωική παράδοση των «διογενών, διοτρεφών» βασιλέων του ομηρικού έπους. Μαζί τους οι Μακεδόνες περνούν από την προϊστορία στην ιστορία, τα πρόσωπα αποκτούν ονόματα και οι πράξεις συγκεκριμένο περίγραμμα.

Τα ονόματα των Τημενιδών δηλώνουν τις αρετές που οφείλει να έχει ο Μακεδόνας βασιλιάς.

Είναι έξυπνος, Περδίκκας (από την πέρδικκα το πιο έξυπνο πουλί), είναι γρήγορος, Αργαίος (από το αργός-ταχύς) και Αέροπος (‘με την όψη του ανέμου’), είναι σπουδαίος καβαλάρης, Φίλιππος (‘φίλος των ίππων’), είναι δυνατός, Αλκέτας (από το αλκή-δύναμη), είναι αρχηγός, Αρχέλαος, κυρίως όμως είναι προστάτης και υπερασπιστής του λαού του, Αμύντας (από το αμύνω) και Αλέξανδρος (από το αλέξω- αποκρούω, προστατεύω).

Αρχηγός στον πόλεμο, πρώτος στην μάχη και στο κυνήγι, εγγύηση του νόμου και της τάξης, φορέας της θεϊκής ευλογίας, πρόσωπο ιερό και απαραβίαστο, ο Μακεδόνας βασιλιάς είναι ο πατέρας-αφέντης των υπηκόων του. Όταν πεθαίνει, ο λαός του ορφανεύει. Για να συνεχιστεί η ζωή χωρίς να επικρατήσει χάος πρέπει αμέσως να εκλεγεί ο αντικαταστάτης του, αυτός από την γενιά του που έχει την δια βοής αποδοχή των «εν όπλοις» Μακεδόνων.

Πρόσωπο-σύμβολο, ο βασιλιάς ουσιαστικά δεν έχει προσωπική ζωή και η βασιλική καθέδρα αποδεικνύεται διαχρονικά το κέντρο της θρησκευτικής, πολιτικής, στρατιωτικής και πνευματικής εξουσίας.

Σύμφωνα με την παράδοση, ο Περδίκκας Α΄ είναι ο ιδρυτής της πόλης των Αιγών. Από τους παλιότερους βασιλείς γνωρίζουμε μόνον τα ονόματα τους, Αργαίος, Φίλιππος, Αέροπος, Αλκέτας, και ό,τι έμεινε από τις ταφές τους.

Ο πρώτος ιστορικά ανιχνεύσιμος είναι ο Αμύντας Α΄ που βασιλεύει το 513 π.Χ., όταν οι Πέρσες εισβάλλουν στην Ευρώπη, και με έξυπνους πολιτικούς χειρισμούς κατορθώνει να διατηρήσει την αυτονομία των Μακεδόνων και να επεκτείνει τις κτήσεις τους.

Ο γάμος του βασιλιά με μια Λυδή πριγκίπισσα βοήθησε την προσέγγιση. Καρπός αυτής της ένωσης η πριγκίπισσα Γυγαίη διευκόλυνε με τον γάμο της με έναν από τους σημαντικότερους αξιωματούχους του Ξέρξη τις πολιτικές βλέψεις του αδερφού της Αλέξανδρου Α’.

Στις αρχές του 5ου αιώνα οι Ελλανοδίκες της Ολυμπίας αποδέχονται τον θρύλο των Τημενιδών ως ιστορικό γεγονός. Ο Αλέξανδρος Α΄ (498-454 π.Χ.) αριστεύει στους Ολυμπιακούς αγώνες και καταφέρνει να διαχειριστεί την περσική προέλαση, ενώ προμηθεύει στους Αθηναίους την ξυλεία για τον στόλο της Σαλαμίνας.

Στην συνέχεια, επωφελούμενος από την αποχώρηση των Περσών, επεκτείνει το βασίλειο του μέχρι τον Στρυμόνα, κάνοντας τους Μακεδόνες ηγετική δύναμη της περιοχής και δηλώνει την παρουσία του στον νότο, αναθέτοντας χρυσούς ανδριάντες του στους Δελφούς και στην Ολυμπία. Διάσημοι ποιητές, όπως ο Πίνδαρος και ο Βακχυλίδης, υμνούν την γενναιότητα και την μεγαλοφροσύνη του Ηρακλείδη ηγεμόνα.

Ο Περδίκκας Β’ (452-413 π.Χ.), προσπαθώντας να διασώσει το βασίλειο του από τις συμπληγάδες των μαχόμενων υπερδυνάμεων του Πελοποννησιακού πολέμου, αναζητά την βοήθεια του μυθικού γενάρχη. Η εικόνα του Ηρακλή σφραγίζει τα νομίσματα του βασιλιά και ο θρύλος της καταγωγής των Τημενιδών εξασφαλίζει χρήσιμες επαφές με το Άργος.

Ο γιος του Αρχέλαος (413-399 π.Χ.), άνθρωπος με ευφυΐα και διορατικότητα, επωφελείται από την ήττα των Αθηναίων στις Συρακούσες και από τα κέρδη της περιζήτητης ναυπηγήσιμης ξυλείας και προσπαθεί να ‘εκσυγχρονίσει’ το κράτος του, ανοίγοντας το στις καλλιτεχνικές και πνευματικές αναζητήσεις της εποχής. Ο Ευριπίδης γίνεται ‘εταίρος’ του βασιλιά και περνά τα τελευταία χρόνια της ζωής του στην αυλή του, μάλιστα το 408 π.Χ. παρουσιάζει την τραγωδία «Αρχέλαος».

Ο μύθος των Τημενιδών «διδάσκεται» στον Αθηναϊκό λαό και οι περιπέτειες ενός μυθικού Αρχέλαου ζωντανεύουν στην σκηνή του Διονυσιακού θέατρου, όπως εκείνες των διάσημων ηρώων.

Ακολουθεί περίοδος αδυναμίας και αστάθειας. Ο Αμύντας Γ΄ (393-370 π.Χ.) παρά τις προσπάθειες του αφήνει το βασίλειο αποδυναμωμένο και ο Αλέξανδρος Β΄ (370-368 π.Χ.) αναγκάζεται να παραδώσει τον μικρότερο αδελφό του Φίλιππο όμηρο στους Θηβαίους.

Ο βασιλιάς δολοφονείται, αλλά η δυναμική βασίλισσα-μητέρα Ευρυδίκη καταφέρνει να εξασφαλίσει τον θρόνο για τον ανήλικο γιο της Περδίκκα και την εξουσία για την ίδια. Στον Περδίκκα Γ΄ (368-360 π.Χ.)

ο Πλάτων βλέπει την τελευταία ελπίδα να πραγματοποιήσει το ιδανικό του πεφωτισμένου ηγεμόνα. Ο μαθητής του Ευφραίος φτάνει στη μακεδονική αυλή και γίνεται δάσκαλος του βασιλιά.

Η διδαχή του βρίσκει πρόσφορο έδαφος όμως ο νεαρός ηγεμόνας και ακόμη 4000 Μακεδόνες σκοτώνονται σε μάχη με τους Ιλλυριούς.

Ο μεγαλοφυής Φίλιππος Β΄ (359-336 π.Χ.) εξαίρετος στρατηγός και άριστος διπλωμάτης θα καταφέρει το ακατόρθωτο: Να κάνει το μακεδονικό βασίλειο την πρώτη δύναμη της εποχής, να κυριαρχήσει στα Βαλκάνια και ως εκλεγμένος αρχιστράτηγος να ενώσει τους μόνιμα ερίζοντες Έλληνες κάτω από τη στιβαρή εξουσία του, προετοιμάζοντας την εκστρατεία της Ανατολής.

Ο Αλέξανδρος Γ΄, ο Μέγας, (336-323 π.Χ.) θα αλλάξει την πορεία της ιστορίας. Καρπός του δικού του οράματος και της απαράμιλλης δράσης του, η Ελληνιστική Οικουμένη θα αποδειχτεί μια από τις πιο φωτεινές περιόδους του ανθρώπινου πολιτισμού με συνέπειες που θα σφραγίσουν την ιστορική εξέλιξη σε δύση και ανατολή.

Ο ίδιος ο Αλέξανδρος θα κερδίσει την αθανασία ως ήρωας και θρύλος των λαών του Κόσμου.